Bài đọc: Is 60,1-6; Ep 3,2-3a.5-6; Mt 2,1-12

Lm. Jude Siciliano, OP.

Kính thưa quý vị,

Nếu tôi hỏi ai đã sống ở số 22 B đường Baker, quý vị sẽ trả lời được chứ? Các độc giả của Sir Arthur Conan Doyle hẳn sẽ trả lời được bởi đó là một địa chỉ tưởng tượng của nhân vật Sherlock Holmes nổi tiếng. Thám tử Sherlock Holmes xuất hiện lần đầu tiên ở ấn bản năm 1887. Nhân vật Sherlock Holmes được biết đến với khả năng cải trang và các phương pháp nghiệp vụ điều tra chuyên nghiệp. Trong khi trợ tá của ông, bác sĩ Watson, lấy làm lạ về thiên tài phá án của ông đối với những vụ án mà người khác không thể làm được, Sherlock Holmes chỉ trả lời “đó chỉ là điều bình thường thôi ông Watson à.” Dường như ông ta muốn nói rằng bất cứ ai cũng có thể giải mã điều huyền bí bằng cách lập luận đúng đắn và những phương pháp loại suy thích hợp.

Các câu chuyện Sherlock Holmes phù hợp cho những ai ham thích huyền bí. Thế nhưng, chúng ta lại cần phải quên đi lý lẽ theo kiểu con người và lập luận của Sherlock Holmes khi đối diện với mầu nhiệm Thiên Chúa – cách thức Người đối xử với con người. Mầu nhiệm chúng ta nói đến là gì? Đó chính là mầu nhiệm thánh Phaolô đã loan báo hôm nay, “mầu nhiệm được mạc khải cho tôi”. Thánh Phaolô đề cập đến đường lối nhiệm mầu của Thiên Chúa – chủ đề được trình bày qua các lá thư của tác giả. Tựa như đối diện với các mầu nhiệm vĩ đại khác, khám phá mầu nhiệm này mang đến một sự ngạc nhiên.

Đây là mầu nhiệm được mạc khải cho thánh Phaolô: Các dân ngoại được cùng thừa kế gia nghiệp với người Do Thái, cùng chia sẻ điều Thiên Chúa hứa. Thiên Chúa đã xoay chuyển cuộc đời thánh Phaolô qua việc mặc khải Chúa Kitô cho ngài. Hơn thế nữa, việc rao giảng mầu nhiệm Thiên Chúa đã mạc khải là công việc suốt đời của ngài. Chính ngài đã kể mình là người được trao phó làm “tôi tớ cho ân sủng Thiên Chúa”. Trên hết, ngài được giao cho trọng trách mở rộng sứ vụ truyền giáo của Hội Thánh đến tất cả các dân tộc. Nói cách khác, sứ vụ của thánh Phaolô là trình bày mầu nhiệm Thiên Chúa – những hành động cao siêu của Người dành cho họ.

Đâu là “mầu nhiệm” trong hành động trước đây của Thiên Chúa? Thiên Chúa đã hứa với ông Abraham rằng nhờ ông mà “mọi gia tộc trên mặt đất sẽ được chúc phúc” (St 12,3). Các ngôn sứ đã từng công bố ý định của Thiên Chúa là tập hợp muôn người vào trong một vương quốc của bình an (Is 2,2-4; 60,1-7). Vậy đâu là mầu nhiệm, điều còn giữ kín? Điều trước đây đã không được tỏ bày rõ ràng đó là: người Do Thái và các dân ngoại bình đẳng với nhau – “cùng kế thừa gia nghiệp, cùng làm thành một thân thể và cùng chia sẻ điều Thiên Chúa hứa trong Đức Kitô Giêsu qua Tin Mừng.”

Các dân ngoại không cần phải gia nhập Do Thái giáo và đón nhận Lề Luật. Thay vào đó, họ có thể gia nhập Nước Thiên Chúa nhờ tin vào Đức Kitô. Chính Đức tin chứ không phải sự tuân giữ Lề Luật làm cho họ trở nên công chính trước mặt Thiên Chúa. Nhờ ân sủng, Thiên Chúa đã đưa người Do Thái và các dân ngoại vào trong công trình sáng tạo mới. Hội Thánh sơ khai khó khăn để chấp nhận “mầu nhiệm” này, mầu nhiệm đang được tông đồ Phaolô – một Pharisêu nhiệt thành trước đây, rao giảng.

Tin Mừng hôm nay thuật lại rằng các nhà chiêm tinh bước vào nhà và giới thiệu “mầu nhiệm” được tỏ bày nơi một con người cụ thể. Họ là những bậc thông thái hoặc thậm chí là những nhà nghiên cứu thiên văn. Vì thế do bản chất, các nhà chiêm tinh là những người tìm tòi, họ đến tìm kiếm “vị vua dân Do Thái”. Họ có thể tìm thấy đứa trẻ thân thế hoàng tộc này ở đâu? Không phải ở nơi cung điện quyền lực của Hêrôđê; ông vốn là điển hình cho cách thế của người có quyền lực đối xử với một đấng có thể quy tụ muôn dân vào vương quốc của người.

Đức Giêsu không sinh ra tại một châu thành quan trọng. Người cũng không phải là kẻ thừa kế của một nhà cai trị quyền uy. Người đã sinh ra tại Bêlem, là “ao tù” dưới con mắt của triều đình vua Hêrôđê và giới lãnh đạo tôn giáo ở Giêrusalem. Thánh Mátthêu nhắc chúng ta nhớ đến lời tiên báo của ngôn sứ Mikha rằng Bêlem “dù sao cũng là kẻ bé mọn nhất trong các thủ lãnh Giuđa.” Bêlem là thành nhỏ bé, nghèo khổ và tầm thường, nhưng lại trở nên quan trọng nhờ cuộc giáng lâm của Chúa. Độc giả của Tin Mừng nhớ rằng thánh Mátthêu cũng đã diễn tả ở chương 25 (câu 40, 45): chỗ hèn kém nhất chính là nơi ta gặp Đức Kitô. Qua những bé mọn, Bêlem và những kẻ khó nghèo, Đức Kitô đến với chúng ta. Đó là một bài học mà Hội Thánh cần loan báo không ngừng. Cũng như các nhà chiêm tinh, chúng ta tìm Đức Kitô giữ những “bé mọn.”

Các nhà chiêm tinh tìm thấy Đức Kitô nhờ sự trợ giúp của một ngôi sao, ánh sáng dẫn đường. Thánh Mátthêu sẽ cho thấy cách mà qua Đức Kitô, quyền năng tình yêu của Thiên Chúa trong thân phận thấp hèn, phục vụ và yếu đuối sẽ đương đầu với các thế lực trần gian. Nhờ Đức Kitô, ánh sáng đã chiếu dọi vào thế gian tăm tối đầy tội lỗi và vào các thể chế băng hoại mà Hêrôđê là đại diện. Ánh sáng này đã bắt đầu biến đổi con người – trước tiên là các nhà chiêm tinh.

Các nhà chiêm tinh đến bái lạy Đức Kitô đã kết thúc cuộc thăm viếng của mình bằng việc lên đường trở về quê hương “theo một con đường khác.” Trong ngôn ngữ Thánh Kinh, thay đổi đường lối có nghĩa là một sự thay đổi đời sống, một cuộc hoán cải. Khi gặp gỡ Đức Kitô, chúng ta được biến đổi và không trở lại con đường cũ nhưng phải tìm “một con đường khác” để sống cuộc đời mình. Qua câu chuyện về các nhà chiêm tinh, tìm kiếm “một con đường khác” có thể hiểu là tìm Đức Kitô ở những nơi thấp hèn và trong “những kẻ bé mọn.”

Các nhà chiêm tinh không phải là dân Israel, và đây chính là điểm mấu chốt của câu chuyện. Họ là những người thiện tâm đáp lại ánh sáng mạc khải của Thiên Chúa. Họ đại diện cho tất cả những ai tìm kiếm chân lý. Họ không phải chối bỏ văn hóa của chính mình để theo đuổi chân lý đó. Câu chuyện nối kết tất cả chúng ta lại với nhau. Bất kể chúng ta xuất thân từ đâu, chỉ cần chúng ta nhận ra ân sủng Thiên Chúa tặng ban trong Đức Kitô. Câu chuyện về các nhà chiêm tinh là câu chuyện của Tin Mừng. Nó khởi đi với ân sủng Thiên Chúa tặng ban cho những ai đang “ở bên ngoài”. Họ đón nhận mạc khải và đáp lại bằng cách rời bỏ con đường trước đây để bước theo ánh sáng. Một khi những kẻ kiếm tìm gặp được Đức Kitô, họ sẽ rập khuôn cuộc đời mình theo khám phá đó.

Các nhà chiêm tinh nhắc nhở chúng ta đừng bao giờ quá ù lì trong cuộc sống. Công cuộc tìm kiếm vị Thiên Chúa hằng sống của chúng ta không bao giờ kết thúc. Chúng ta không nên tự hài lòng về nơi ta đang ở, và cũng không nên thỏa mãn với tình trạng đời sống tâm linh hiện nay của mình. Lối sống thỏa mãn, an phận này có thể mang hình hài của bóng đêm. Luôn luôn có nhiều con đường mầu nhiệm của Thiên Chúa cần được khám phá nếu như chúng ta, tựa như các nhà chiêm tinh, đang sẵn sàng cho cuộc hành trình được chính ánh sáng của nội tâm thúc đẩy.

Lễ Hiển Linh cũng nhắc nhớ chúng ta phải tôn trọng cuộc tìm kiếm và hành trình mà những người khác đang thực hiện. Mạc khải của Thiên Chúa mang nhiều hình thái khác nhau và con người có thể tìm thấy Thiên Chúa bằng nhiều con đường mà chính tôi cũng không thể hiểu rõ. Có lẽ, tôi cần ca ngợi Thiên Chúa vì sự đa dạng, phong phú nơi ân sủng Thiên Chúa ban cho mỗi người. Hôm nay là ngày tán dương những đường lối mầu nhiệm của Thiên Chúa.

Anh Em Học Viện Đa Minh Gò Vấp chuyển ngữ